Quy hoạch xây dựng đô thị là gì? Vai trò của nó trong nền kinh tế thị trường

Quy hoạch xây dựng đô thị là một trong những vấn đề quan trọng trong quản lý và phát triển đô thị hiện nay. Quy hoạch đô thị cần đảm bảo các yếu tố như: an toàn giao thông, môi trường sống, kinh tế – xã hội, văn hóa và đáp ứng được nhu cầu của người dân. Với sự phát triển của nền kinh tế thị trường hiện nay thì việc quy hoạch xây dựng đô thị là một vấn đề đầy thách thức và cần được quan tâm hơn cả.

Quy hoạch xây dựng đô thị là gì?

Quy hoạch xây dựng đô thị là quá trình tổ chức không gian kiến trúc và bố trí các công trình trên một khu vực nhất định trong từng thời kỳ. Từ đó tạo nên cơ sở pháp lý cho việc chuẩn bị đầu tư, quản lý và phát triển kinh tế – xã hội.

Luật quy hoạch xây dựng quy định việc tổ chức không gian của đô thị, nông thôn và khu chức năng, tổ chức hạ tầng xã hội, hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật… Luật quy hoạch xây dựng nhằm đảm bảo các hoạt động xây dựng được thực hiện theo đúng quy định, tạo lập môi trường thích hợp cho người dân sinh sống và đảm bảo sự phát triển an toàn, bền vững cho đất nước.

Quy hoạch xây dựng đô thị bao gồm quy hoạch vùng, quy hoạch chung đô thị và quy hoạch chi tiết đô thị.

Quy hoạch vùng là quá trình lập kế hoạch phát triển cho các vùng có chức năng tổng hợp hoặc chuyên ngành bao gồm vùng trọng điểm, vùng tỉnh, vùng liên tỉnh, vùng huyện, vùng liên huyện, vùng công nghiệp, vùng đô thị lớn, vùng du lịch, nghỉ mát, và các vùng khác do người có thẩm quyền quyết định.

Quy hoạch xây dựng vùng được lập cho giai đoạn ngắn hạn (05 – 10 năm), giai đoạn dài hạn (20 năm) và dài hơn. Nhiệm vụ của quy hoạch xây dựng vùng bao gồm: dự báo quy mô dân số đô thị và nông thôn, tổ chức không gian các cơ sở công nghiệp, hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật, tổ chức không gian hệ thống đô thị …

Quy hoạch chung đô thị áp dụng cho các đô thị đặc biệt, loại 1, loại 2, loại 3, loại 4, loại 5, các quận thuộc thành phố trực thuộc Trung ương, các đô thị mới liên tỉnh, đô thị mới với quy mô dân số tương đương với đô thị loại 5 trở lên, các khu công nghệ cao và khu kinh tế có chức năng đặc biệt.

Quy hoạch chung đô thị được phân chia theo giai đoạn ngắn hạn là 05 năm, 10 năm và giai đoạn dài hạn là 20 năm. Nhiệm vụ của quy hoạch chung đô thị bao gồm: xác định tính chất của đô thị, quy mô dân số đô thị, định hướng phát triển không gian đô thị, xác định những khu vực phải giải tỏa, những khu vực được giữ lại để chỉnh trang…

Quy hoạch chi tiết đô thị áp dụng cho các khu chức năng trong đô thị và các khu công nghiệp, khu công nghệ cao, khu chế xuất, khu di sản văn hóa, du lịch … Nhiệm vụ quy hoạch chi tiết đô thị bao gồm: xác định phạm vi ranh giới, diện tích khu vực để thiết kế, xác định các công trình cần đầu tư, các chỉ tiêu kinh tế – kỹ thuật, hạ tầng xã hội và hạ tầng kỹ …

Vai trò của quy hoạch xây dựng đô thị trong nền kinh tế thị trường

Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, vai trò của quy hoạch xây dựng đô thị là rất quan trọng. Điều này còn được đề cập rõ trong văn kiện của đại hội IX.

Quy hoạch đô thị không chỉ tập trung vào việc tạo lập không gian kiến trúc, mà còn có nhiều chức năng quan trọng khác như: quản lý và phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng, dịch vụ công cộng; điều chỉnh, mua bán và đầu tư phát triển đất đai cho mục đích xây dựng đô thị….

Quy hoạch đô thị cũng có tác dụng kích thích quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa phát triển mạnh. Tạo vành đai nông nghiệp hiện đại ở các thành phố lớn, hiện đại hoá các thành phố lớn, thúc đẩy quá trình đô thị hoá nông thôn, không tập trung quá nhiều cơ sở công nghiệp và dân cư vào các đô thị lớn. Từ đó khắc phục được tình trạng ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường.

Trong quá trình đổi mới và chuyển sang nền kinh tế thị trường thì chức năng và nhiệm vụ quy hoạch đô thị cần được mở rộng và thực hiện một cách hợp lý để phản ánh đúng chính xác kinh tế xã hội và xu hướng phát triển thực tế của đất nước.

Tóm lại, quy hoạch xây dựng đô thị là một vấn đề rất quan trọng đối với sự phát triển bền vững của các đô thị của trong tương lai. Việc quy hoạch đô thị cần được đảm bảo về các yếu tố kỹ thuật, kinh tế – xã hội, môi trường sống và văn hóa. Điều này không chỉ  giúp cho các đô thị trở nên an toàn, thân thiện với môi trường mà còn phù hợp với nhu cầu của người dân và đáp ứng được sự phát triển của đô thị.